Chi phí của DA phần lớn được sử dụng trong giai đoạn thi công xây lắp khi nhà thầu thi công phải quản lý một lực lượng lao động đáng kể, sử dụng thiết bị, cung ứng vật tư và xây dựng công trình, chi phí thi công xây lắp được hình thành bằng giá bỏ thầu và được chủ đầu tư chấp nhận trước khi bắt đầu quá trình thi công. Phụ thuộc vào mức độ hoàn chỉnh của thiết kế và mức độ chia xẻ rủi ro giữa nhà thầu và chủ đầu tư, có nhiều phương thức thanh toán chi phí thi công.
Hình thức định giá cho công tác thi công có thể được phân loại theo hai nhóm: hợp đồng chi phí cố định và chi phí hợp đồng thanh toán sau.
Hợp đồng chi phí cố định được phân loại là hợp đồng trọn gói (hợp đồng theo giá khoán gọn) và hợp đồng có điều chỉnh giá (hợp đồng theo giá đơn vị).
Hợp đồng thanh toán sau hay còn gọi là hợp đồng bồi hoàn chi phí có thể được phân loại là hợp đồng gồm chi phí cộng với khoản phí dịch vụ cố định và hợp đồng gồm chi phí cộng khoản phí dịch vụ tỉ lệ phần trăm với chi phí. Một khoản tiền thưởng hay phạt thường được đưa vào hợp đồng chi phí thanh toán sau để kiểm soát tổng chi phí DA. Khoản tiền này dùng để khống chế mức giá tối đa.
Với những DA có bộ bản vẽ và điều kiện sách hoàn chỉnh, nhà thầu thi công có thể lập một dự toán chi tiết để nộp hồ sơ dấu thầu. “Gía dự thầu” là giá trị kinh phí thi công xây lắp của công trình hay hạng mục công trình do nhà thầu ghi trong hồ sơ dự thầu. Nhà thầu thi công xác định giá dự thầu từ một bảng dự toán chi tiết bao gồm giá vật tư, nhân công, thiết bị, chi phí thanh toán khối lượng công tác giao cho thầu phụ, phụ phí và lợi nhuận.Gía dự thầu sau khi đã sửa lỗi và hiệu chỉnh sai lệch (nếu có) là cơ sở để so sánh giữa các hồ sơ dự thầu được gọi là “giá đánh giá”.“Gía đề nghị trúng thầu” là giá dự thầu của nhà thầu được đề nghị trúng thầu sau khi sửa lỗi và hiệu chỉnh sai lệch.“Gía trúng thầu” là giá được cấp có thẩm quyền phê duyệt phải thấp hơn giá gói thầu được xác định cho từng gói thầu trong kế hoạch đấu thầu của DA được duyệt và thường là giá ký hợp đồng được chủ đầu tư và bên thi công thỏa thuận sau khi thương thảo hoàn thiện hợp đồng.Gía trị này thể hiện tổng số tiền bên chủ đầu tư sẽ trả cho nhà thầu thi công khi hoàn thành công trình trong trường hợp không có những thay đổi trong bản vẽ thiết kế và điều kiện sách.
Việc chuẩn bị một dự toán chi tiết để thực hiện hợp đồng trọn gói thường tuân theo một quy trình có hệ thống đã được nhà thầu thi công lập riêng cho biện pháp thi công của họ. Các nhà thầu thi công tổ chức bản dự toán của họ theo các hạng mục công việc. Mỗi hạng mục công việc chính lại chia ra thành những đơn vị công việc nhỏ hơn.
Ví dụ như công tác chuẩn bị mặt bằng lại được chia nhỏ ra thành dọn dẹp mặt bằng, đào đất, hầm đất … Nhà thầu thi công công trình công nghiệp thường tổ chức dự toán của họ theo cơ cấu phân chia công việc (Work Breakdown –WBS) lập riêng cho công trình đang xây dựng. Mỗi một hạng mục được chia thành nhiều công việc chính để thi công; tương tự, mỗi công việc chính lại được chia ra thành từng công ciệc chi tiết.
Hợp đồng có điều chỉnh giá (hợp đồng theo giá đơn vị) thì tương tự như hợp đồng trọn gói, với điểm khác biệt là nhà thầu thi công đưa ra đơn giấ cho từng công việc cụ thể, ví dụ như giá của một mét khối bê tong, mét vuông tường xây, mét dài cọc. Hồ sơ hợp đồng xác định đơn giá chủ đầu tư sẽ thanh toán với nhà thầu thi công. Chi phí cuối cùng được xác định bằng cách nhân đơn giá theo hợp đồng với khối lượng công việc đã được nhà thầu thi công thực hiện. Như vậy, số tiền chủ đầu tư trả cho nhà thàu sẽ không được xác định cho đến khi DA hoàn thành và biết được khối lượng công việc thực tế.
Hợp đồng thanh toán sau dùng cho thi công vì có một số lý do sau: để có thể khởi công sớm hơn, để cho chủ đầu tư có thể thay đổi quy mô của DA mà không phải điều chỉnh hợp đồng, hay bởi vì công trình là độc nhất vô nhị, có những đặc điểm làm cho khó ước tính đúng được chi phí thi công thực. Dự toán của DA dạng này thường là dự toán gần đúng.Chủ đầu tư và nhà thầu thi công đồng ý với tỷ lệ chi phí cho nhân công, máy thi công và các dịch vụ khác mà có thể được nhà thầu thi công quy về chi phí DA. Nhà thầu thi công được thanh toán tất cả các chi phí thuộc về giai đoạn thi công của DA cộng với một tỉ lệ phần trăm chủa chi phí hay một khoản phụ cấp cố định.
Để duy trì mức dộ kiểm soát tổng chi phí của DA, có thể đưa vào hợp đồng thanh toán sau điều khoản khích lệ/ ràng buộc. Chủ đầu tư và nhà thầu thi công thỏa thuận với nhau về mức chi phí thi công tối đa trước khi khởi công. Họ cũng thỏa thuận với nhau tỉ lệ chia xẻ trách nhiệm nếu như chi phí cuối cùng vượt quá hay thấp hơn mức giá tối đa được cam đoan. Trong suốt quá trình thi công, nhà thầu thi công được thanh toán chi phí thực cộng với một khoản phụ cấp cố định hay tỉ lệ phần trăm với chi phí. Nếu như chi phí thực cuối cùng vượt quá hay thấp hơn mức giá tối đa được cam đoan, số chênh lệch sẽ được phân chia theo tỉ lệ xác định trước giữa nhà thầu thi công và chủ đầu tư. Ví dụ: nếu như chi phí vượt quá mức giá tối đa được cam đoan, nhà thầu chịu trách nhiệm trả 70% chi phí chênh lệch và chủ đầu tư là 30%, nếu như chi phí thấp hơn mức giá tối đa được cam đoan, nhà thầu nhận 60% chênh lệch và chủ đầu tư nhận 40%.
Theo quy chế đầu thầu (Nghị định 88/1999/NĐ-CP) thì dạng hợp đồng đề nghị thực hiện cho các DA vốn ngân sách theo các loại: hợp đồng trọn gói, hợp đồng có điều chỉnh giá và hợp đồng chìa khóa trao tay:
Hợp đồng trọn gói: là hợp đồng theo giá khoán gọn, được áp dụng cho những gói thầu được xác định rõ về số lượng, yêu cầu về chất lượng và thời gian.
Hợp đồng chìa khóa trao tay: là hợp đồng bao gồm toàn bộ các công việc thiết kế, cung cấp thiết bị và xây lắp của một gói thầu được thực hiện thông qua một nhà thầu.
Hợp đồng có điều chỉnh giá: là hợp đồng áp dụng cho những gói thầu mà tại thời điểm ký kết hợp đồng không đủ điều kiện xác định chính xác về số lượng hoặc có biến động về giá cả do chính sách của nhà nước thay đổi và hợp đồg có thời gian thực hiện trên 12 tháng. Giá trị của hợp đồng sau khi điều chỉnh không được vượt tổng dự toán, dự toán hay giá gói thầu xác định trong kế hoạch đấu thầu được duyệt.Tổng giá trị điều chỉnh và các giá trị các hợp đồng thuộc DA không được vượt tổng mức đầu tư được duyệt.
Xem toàn bộ sách Quản lý dự án xây dựng của tác giả Đỗ Thị Xuân Lan : xem ngay
0 nhận xét:
Đăng nhận xét